Bạn đang ngồi họp với cả đội để kiếm tìm giải pháp cho một yếu tố. Mọi người đưa ra phần nhiều quan điểm nhưng vẫn chưa chốt được một ý nghĩ đó nào lý tưởng đích thực.
Đột nhiên bạn nảy ra một ý tưởng quá hay. Căn phòng lạng lẽ. Nhưng rồi ý nghĩ đó này cũng bị gạt đi và sự hỗn loạn lại tiếp tục.
Một tuần sau, sếp bạn trưng bày một ý tưởng y chang. Trước sự tán thưởng của dân chúng, sếp tỏ ra rất kiêu hãnh trong khi đầu bạn chỉ đang nghĩ ra 1.000 phương pháp để khiếu nại sự gian lậu của ông sếp này.
Rất nhiều người trong chúng ta đã trải qua cảnh huống "cướp công" tương tự. Đương nhiên, tìm hiểu đưa ra danh sách rằng trong phần lớn hoàn cảnh, người đi cướp thậm chí còn không nhìn thấy họ đang ăn trộm ý tưởng của bạn.
Đó được gọi là hội chứng "cryptomnesia", một hội chứng mà ta nhầm lẫn rằng ý tưởng này là do bản thân mình sáng sản xuất.
Ăn trộm trong vô thức
Chúng ta có hai loại ký ức dài hạn. Chẳng hạn, ngày hôm qua, bạn nhớ mình đã xem đá bóng, ra các con phố ăn mừng, về nhà ngủ lúc 2h đêm...chậm tiến độ được gọi là ký ức diễn biến, mang tính sự kiện như các tập trong một bộ phim dài.
Một loại trí tưởng dài hạn khác là trí nhớ nội dung, bao gồm những thứ như "Thủ đô là thủ đô của vn", "U23 Việt Nam đạt huy chương bạc húi AFC", các công thức toán học, nội dung của cuộc họp...
Hệ thống trí tưởng kép giúp việc tróc nã xuất tin tức hiệu quả hơn đa dạng, do vì nếu như không, bạn sẽ rất mất phổ biến thời điểm để tái hiện lại ngữ cảnh lúc đầu để lấy được thông tin.
Chả hạn để nhớ được tin tức "Paris là thủ đô của Pháp", giả dụ không có trí tưởng nội dung, bạn sẽ phải sử dụng một bản thân "trí nhớ cốt truyện", cố gắng hồi ức lại xem bạn nào nói câu đó cho bạn nhân thức, họ nói ở đâu, nói vào khi nào...
Vì vậy, đôi lúc thiếu đi ngữ cảnh lúc đầu (thuộc trí nhớ diễn biến) sẽ tạo cho chúng ta cảm giác mới lạ về ý nghĩ đó nào đấy, tưởng là mình nghĩ ra (thuộc trí nhớ nội dung), và không để ý rằng đó thực ra là ý nghĩ đó của người khác.
Một khi đã hiểu ra nhân tố này, bạn sẽ nhận ra chúng xuất hiện khá nhiều lần.
Bạn sẽ nhận thấy rằng thực ra mình đang kể lại một câu chuyện cười trước mặt người nghĩ ra nó hay những hiệ tượng bạn đang dùng thực ra được sao chép trong khoảng một bài báo bạn mới đọc sáng nay.
Đây chẳng hề là hiện tượng quá hãn hữu thấy.
Tất nhiên, chẳng phải mọi hành động "ăn trộm" ý tưởng đều được coi là vô tình? Vậy hành vi này tầm thường tới đâu và khiến cho sao để biết nó đang diễn ra.
Đây là những vấn đề kiện làm cryptomnesia có kỹ năng xảy ra cao hơn.
Thứ nhất, các ý tưởng hay dễ bị trộm cắp hơn ý nghĩ đó kém. Vấn đề này thì đương nhiên rồi.
Thứ hai, uy tín của người đưa ra ý tưởng cũng rất quan trọng. Ví như người đó là cấp dưới hay đồng nghiệp của bạn, bạn sẽ dễ lấy cắp ý tưởng của họ hơn là với sếp.
Thứ ba, hiệu ứng "người kế tiếp" cũng có tác động lớn. Người nói tiếp theo rất dễ lấy mất ý nghĩ đó của người phát biểu trước đây vì họ hay bận chờ tới lượt bản thân phát biểu.
Sự sáng tạo tập kết
Trong lĩnh vực lăng xê, nơi việc tiếp cận với những nguồn ngẫu hứng bên ngoài là một phần của công tác, các điều hành thường phải chống chọi với căn bệnh "cướp công" này hàng ngày.
Karen Corrigan, sáng lập hãng giới thiệu rộng rải Happiness Brussels, thấu nắm bắt rõ hội chứng này.
"Cướp công là việc có xảy ra, và xảy ra khá nhiều lần", bà nói. "Các chuyên gia kiến tạo ý tưởng, những người hay phải tìm hiểu các giới thiệu rộng rải trước đây, thường ghi nhớ chúng một cách thức vô thức và sau đó lại đưa ra ý nghĩ đó tương tự như là của bản thân."
Một nhân loại có liêm chính hay không phụ thuộc tham gia phản ứng của họ khi nhận ra điều này. Thông minh là vấn đề danh dự và đa phần đó là một lỗi do vô ý. "Những viên chức tốt sẽ cho rằng 'à, cái này là của người khác', và ngưng tại đó. Họ muốn đưa ra ý tưởng của mình."
Chẳng có gì là nguyên phiên bản hết
Người ta nói rằng trên đời chẳng có gì là hoàn toàn thông minh. Trong một thử nghiệm, những nhà tìm hiểu đã cho người tham gia coi các tấm hình vẽ sinh vật ngoài hành tinh, và sau đó đòi hỏi họ tự vẽ một sinh vật do mình nghĩ ra.
Tuy bức vẽ là của riêng họ, nhưng những học sinh này cũng đã lấy lại đa dạng ý tưởng trong khoảng các sinh vật họ được xem trước đó. Thứ mà người này gọi là hội chứng cryptomnesia lại có thể được người khác gọi là sự học hỏi.
Đây là điều mà Richard Beer, Giám đốc thông minh tại Don't Panic London, có thể nắm bắt được.
"Khi số đông công chúng đều đọc thông thường một bản lên tiếng, họ dễ có cùng một nghĩ suy. Ngay cả khi bạn đánh dấu một buổi bàn luận và xem lại, cũng sẽ rất khó để biết khách hàng nào đã nghĩ ra ý nghĩ đó nào đó trước."
Rất không dễ dàng để nhận biết hành động trộm cắp là có chủ đích hay không. Vì vậy, nhà tìm hiểu trí nhớ Loftus khuyên chúng tao nên dồn vào một chỗ vào việc tránh bị móc túi ý tưởng.
Nhân tố này bao gồm việc nhập cuộc các cuộc họp một phương pháp có công ty - hãy ghi ra giấy khi cần thiết và luôn luôn chú ý người nào đang nói gì - một thao tác mà các phân tích đã chứng minh là giúp hạn chế hộ chứng cryptomnesia tốt hơn.
Và có những kẻ cắp mà bạn không thể thắng được: Pabllo Picasso, Steve Jobs, Thomas Edison, Henry Ford...phần lớn những nhà đi đầu trong ngành nghề của họ đã sao chép từ kẻ địch mà không nhân thức mắc cỡ. Có nhẽ điều quan trọng chẳng hề là bạn đã nghĩ ra ý tưởng đó ở đâu, mà quan trọng là bạn sẽ làm cho gì với nó.
Ảnh minh họa: Randy Mora
Theo Trí Thức Trẻ/Đọc thêm BBC
Xem nhiều hơn: sữa
0 nhận xét:
Đăng nhận xét