Ở bài trước, các nhà khoa học đã đưa ra chứng cớ chưng bỏ tin đồn rằng nước đun sôi để nguội có thể chứa rộng rãi vi khuẩn và virus hơn cả nước chưa đun, vì vậy dễ gây nguy cơ ung thư ở người. Bài này tiếp diễn giải mã tin đồn thứ nhì.
Tin đồn thứ hai: Nước bị "thay đổi cấu trúc" sau khi đun sôi
Tin đồn này nói nước đun sôi có thể bị thay đổi cấu trúc và mất đi lượng oxy hoà tan, ngăn cản vi sinh vật trục đường ruột sản xuất.
Xin nhớ, cấu trúc của phân tử nước là thích hợp chất hoá học của 1 nguyên tử oxy hòa hợp với 2 nguyên tử hydro (hình). Kết hợp giữa các phân tử nước là kết hợp yếu nên chúng chỉ "dính" với nhau trong một phần bé nhỏ của giây và sau đó lại tách ra để câu kết với phân tử nước khác.
Ở 100 độ C (nhiệt độ sôi), cấu trúc của phân tử nước không bị thay đổi mà chỉ đổi mới ở sự liên kết giữa phân tử này với phân tử khác. Do vậy tin đồn trên không đúng về mặt công nghệ.
Trong thời kỳ đun sôi, các phân tử nước (màu đỏ: oxygen, màu trắng: hydrogen) không thay đổi cấu trúc mà chỉ đổi mới về liên hiệp và bay hơi ra khỏi mặt chất lỏng.
Trên thực tế, đúng là khi đun sôi, khí oxy nội địa sẽ mất đi nhưng sau khi nguội, nồng độ oxy sẽ trở lại như ban đầu do sự khuếch tán của oxy là tự nhiên và dựa vào đông đảo tham gia nhiệt độ [1] [2] .
Ý kiến nghĩ là trong công đoạn đun sôi, nước có thể mất đi một vài khoáng chất hay các yếu tố vi lượng, theo các nghiên cứu mới nhất, cũng sai nốt.
Độ sôi và bay hơi của các nhân tố vi lượng và khoáng chất vô sinh tồn tại nội địa như ion natri, canxi, magnesium, sắt, đồng, kẽm cao hơn đông đảo lần độ sôi của nước. Vì vậy, khi nước sôi, các nguyên tố vi lượng này không bay hơi theo mà vẫn ở lại nội địa trong ấm.
Các chất hữu cơ như vitamin B3, vitamin C có thể bị phân hủy khi nước đun sôi nhưng các vitamin này không sinh tồn đủ phổ biến nội địa uống tự nhiên [13]. Không nên nhầm lẫn giữa việc nấu ăn và việc đun nước uống.
Hơn thế nữa, nước chẳng hề là nguồn cung ứng yếu tố vi lượng chính cho thân thể. Nguồn cung cấp vi lượng chính cho cơ thể là trong khoảng nguồn giải khát đưa vào thân thể hàng ngày.
Đơn giản nhất - hiệu quả nhất
Nước chiếm giữ trong khoảng 50%-75% trọng lượng thân thể và rất cần thiết cho hồ hết các trật tự sinh lý, sinh hoá và cân bằng nội môi.
Ở quy mô rộng, đun sôi khi xử lý nước được cho có hiệu quả tương đương và tốc độ hơn nhiều so với các qui định khác như giải quyết bằng Clo, tia UV, hay sử dụng dây bạc/đồng. Đương nhiên, do tốn nhiên liệu nên phép tắc này không được dành đầu tiên khi giải quyết diện rộng [8].
Ở chừng mực hộ gia đình, theo WHO đun sôi nước là biện pháp diệt trùng hiệu quả và kinh tế nhất so với phần đông các biện pháp khác, vì nó có thể tiêu diệt tất cả các loại vi sinh vật gây mầm bệnh [7, 8].
Tương tự, chất lượng nước uống dựa vào gần như tham gia nguồn nước. Ở các hộ gia đình sống tại thành phố, nguồn nước sinh hoạt và ăn uống trong mái ấm gần như đến trong khoảng nước máy do các tổ chức kinh doanh cấp nước cung cấp. Về mặt pháp lý, nhiệm vụ của tổ chức kinh doanh nước là phải đảm bảo được chất lượng nước cung ứng cho người sử dụng.
Theo quy định, các công ty nước phải thi hành hoạt động nội kiểm để khảo sát chất lượng nước ít nhất 1 lần/ tuần. Hoạt động ngoại kiểm được đựơc chấp hành bởi các cơ sở đạt chuẩn ISO/IEC 17025: 2005 về các tiêu chí chất lượng nước chí ít 1 lần/ năm.
Các mục tiêu này bao gồm thuộc tính lý hoá như độ màu, mùi, độ cứng, pH, hàm lượng các hàm lượng chất vô cơ, hữu cơ (nitrate, nitrit, sunphat) và các kim khí nặng như sắt, mangan, hàm lượng vi sinh vật như Coliform, E.Coli , etc... và đều phải đạt mức dưới nồng độ an ninh tối đa với cơ thể người theo tiêu chuẩn của WHO [9,10].
Một vài mục tiêu chi tiết về chất lượng nước được kiểm tra tại TPHCM trong 04 tuần 3/2017 so với tiêu chuẩn của WHO:
|
Tên mục tiêu |
MCL theo WHO(Nồng độ tối đa chuẩn y để không gây tác động tới sức khoẻ loài người) |
Tiêu chuẩn của vn |
Kết quả xét nghiệm (Thành phố Hồ Chí Minh bốn tuần 3/2017) |
|
Coliform tổng số |
0 |
0 |
0 |
|
E.coli hoặc Coliform chịu nhiệt |
0 |
0 |
0 |
|
Nitrate |
50 mg/L |
50 mg/L |
không phát hiện |
|
Chì |
0.01 mg/L |
0.01 mg/L |
không nhận thấy |
|
Arsenic |
0.01 mg/L |
0.01 mg/L |
– |
|
Sắt |
0.3 mg/L |
0.3 mg/L |
0.008 mg/L |
|
Đồng |
2 mg/L |
1 mg/L |
– |
|
0.5 mg/L |
0.3 mg/L |
0.02 mg/L |
|
|
Sulphate |
250 mg/L |
250 mg/L |
0 |
|
Flo |
1.5 mg/L |
1.5 mg/L |
– |
|
pH |
6.5-8.5 |
6.5-8.5 |
7.1 |
|
Độ cứng |
100-300 mg/L |
300 mg/L |
19 mg/L |
Lấy Chẳng hạn ở TP HCM, trên trang website của Tổng công ty cấp nước Sài Gòn đều có đăng báo cáo chi tiết hàng tuần về chất lượng nước của từng tổ chức kinh doanh con ở các khu vực huyện huyện cũng như báo cáo tổng kết toàn đô thị [11].
Bảng công bố liệt kê toàn diện chi tiết về hàm lượng các nhân tố cần rà soát nội địa. Cư dân đều có thể truy hỏi cập tham gia website này để được tin tức rõ hơn về tình hình chất lượng nước sinh hoạt tại nơi bản thân mình sinh sống.
Có thể thấy, theo các bảng lên tiếng này thì chất lượng nước máy ở TP HCM hiện nay đều đạt tiêu chuẩn bình yên theo WHO, với nồng độ các chất hoá học dưới mức chuẩn y cao nhất phổ thông lần.
Ví như đúng theo các tiêu chuẩn trên, việc đun sôi để nguội nước máy để uống là bình yên và không cần dùng máy lọc nước. Chú ý hơn có thể lấy nước máy tại nhà đem kiểm tra một lần nữa nếu sợ có trục sái trong thời kỳ chuyện nước trong khoảng nhà máy đi tới nhà dân.
Ở TP HCM có thể tới viện Pasteur, ở Thủ đô, có thể tới Viện hàn lâm kỹ thuật và công nghệ Việt Nam, Trung tâm Y tế phòng ngừa Hà Nội hay Trọng tâm phục vụ kỹ thuật kỹ thuật và y tế ngừa.
Dùng máy lọc nước khỏi cần đun sôi có được không?
Không! Dù dùng máy lọc nước vẫn cần đun sôi nước trước khi dùng để hủy hoại vi khuẩn. Kỹ năng nhiễm khuẩn sau khi lọc vẫn có thể xảy ra do phòng ban lọc, nhất là màng lọc vẫn xảy ra yếu tố tích trữ cặn bẩn, chất ô nhiễm và không được vệ sinh hay bảo trì đúng cách thức.
Bộ lọc nước cũng cần phải thay định kỳ, do vì dùng càng lâu thì chức năng lọc càng kém hiệu quả. Và nhất là việc vệ sinh máy lọc cũng phải bắt đầu vì sau thời điểm, phiên bản thân máy lọc cũng có thể tàng trữ vi khuẩn và trong trường phù hợp này sẽ khiến cho nước bẩn hơn cả trước khi lọc.
Ở vài trường phù hợp nguồn nước đã bị ô nhiễm chất hoá học khác như kim khí nặng, đun sôi nước không thể giải quyết được. Chẳng hạn khảo sát của bộ Tài nguyên và môi trường phối hợp với UNICEF trong khoảng năm 1998 tới 2001 cho thấy một số nguồn nước ngầm ở Hà Nội bị nhiễm kim khí nặng khá cao và arsen [12].
Trong trường thích hợp này, có thể sử dụng một số máy lọc theo kĩ nghệ RO; khe hở của màng RO là 0,0001 μm khi mà kích thước của Asen là 0,00037 μm nên Asen sẽ bị sa thải hoàn toàn ra khỏi nước. Cho nên cần biết nguồn nước sử dụng đã bị nhiễm gì trước khi lọc.
Sau khi xử lý nước, công đoạn lưu trữ nước uống cũng cần bảo đảm vệ sinh. Nước đun sôi để nguội muốn để qua ngày cần được đựng trong bình kì quái, nơi lưu trữ phù hợp vệ sinh, tránh ánh sáng trực tiếp. Bình đựng nước phải đựơc vệ sinh nhiều lần và nên sử dụng bình thủy tinh thay bình nhựa, nếu như sử dụng bình nhựa thì nên chọn nguyên liệu nhựa phù hợp.
Lê Anh Phương hiện là nghiên cứu sinh PhD về Mechanobiology (Cơ sinh học), Mechanobiology Institute (Viện tìm hiểu Cơ sinh học) tại Đại học Non sông Singapore (NUS).
Ruy băng tím là công ty phi lãi về phòng chống ung thư tại vn, được xây dừng vào ngày 12/12/2015 với sự tham gia của các chưng sĩ ung bướu, các nhà kỹ thuật phân tích về ung thư trong và ngoài nước.
Ruy băng tím hướng đến xây đắp một website khoa học đáng tin yêu, chuyên cung cấp thông tin chính xác, toàn vẹn về ung thư. Các bài viết đều được các tác giả tra cứu kỹ lưỡng trước khi viết, có dẫn nguồn hoàn toản để người đọc có thể xem thêm. Website: ruybangtim.com.
Cố vấn khoa học: TS. Nguyễn Hồng Vũ, TS. Nguyễn Ngọc Hoàn, ThS Nguyễn Cao Luân
Tài liệu đọc thêm:
1. Clasen, T.F., Household water treatment and the millennium development goals: keeping the focus on health. Environ Sci Technol, 2010. 44(19): p. 7357-60.
2. Backer, H., Water disinfection for international and wilderness travelers. Clin Infect Dis, 2002. 34(3): p. 355-64.
3. WHO. Guidelines for Drinking-water Quality. 2006 [cited 2017 June 17th]; Available from:http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/gdwq0506.pdf.
4. Quy chuẩn nước ăn uống vn. [cited 2017 June 17th]; Available from http://vea.gov.vn/vn/vanbanphapquy/QCVN-TCVN-HDKT/Pages/Tiêu-chuẩn-Việt-Nam-về-chất-lượng-nguồn-nước–nước-cấp-sinh-hoạt.aspx
5. Tổng công ti cấp nước Sài Gòn. Bảng báo cáo Tin tức Nội kiểm Chất lượng nước sản phẩm bốn tuần 03/2017. Available from: https://goo.gl/Gd5Ger.
6. Lan, H. Khử Arsen nội địa sinh hoạt: Giải pháp đã có, vẫn không dễ dàng triển khai! 2016 [cited 2017 June 17th]; Available from: http://tiasang.com.Việt Nam/-dien-dan/Khu-Arsen-trong-nuoc-sinh-hoat-Giai-phap-da-co-van-kho-trien-khai-10183.
7. Subramanian, S., Fact or Fiction: Raw Veggies are Healthier than Cooked Ones, Scientific American, 2009. Available from: https://www.scientificamerican.com/article/raw-veggies-are-healthier/
8. Clasen, T.F., Household water treatment and the millennium development goals: keeping the focus on health. Environ Sci Technol, 2010. 44(19): p. 7357-60.
9. Backer, H., Water disinfection for international and wilderness travelers. Clin Infect Dis, 2002. 34(3): p. 355-64.
10. WHO. Guidelines for Drinking-water Quality. 2006 [cited 2017 June 17th]; Available from:http://www.who.int/water_sanitation_health/dwq/gdwq0506.pdf.
11. Quy chuẩn nước thưởng thức vn. [cited 2017 June 17th]; Available from http://vea.gov.vietnam/vietnam/vanbanphapquy/QCVN-TCVN-HDKT/Pages/Tiêu-chuẩn-Việt-Nam-về-chất-lượng-nguồn-nước–nước-cấp-sinh-hoạt.aspx
12. Tổng công ti cấp nước Sài Gòn. Bảng thông báo Tin tức Nội kiểm Chất lượng nước sản phẩm hoàn chỉnh 04 tuần 03/2017. Available from: https://goo.gl/Gd5Ger.
13. Lan, H. Khử Arsen trong nước sinh hoạt: Biện pháp đã có, vẫn không dễ dàng triển khai! 2016 [cited 2017 June 17th]; Available from: http://tiasang.com.vietnam/-dien-dan/Khu-Arsen-trong-nuoc-sinh-hoat-Giai-phap-da-co-van-kho-trien-khai-10183.
14. Subramanian, S., Fact or Fiction: Raw Veggies are Healthier than Cooked Ones, Scientific American, 2009. Available from: https://www.scientificamerican.com/article/raw-veggies-are-healthier.
Trí Thức Trẻ
Xem nhiều hơn: sữa
0 nhận xét:
Đăng nhận xét